Tök­um

ábyrgð

Í sinni ein­föld­ustu mynd felst sjálf­bærni í því að fyr­ir­tæki, stofn­an­ir og hverskyns skipu­lags­heild­ir axli ábyrgð og hafi upp­byggi­leg áhrif á um­hverf­ið, stjórn­ar­hætti og sam­fé­lag­ið. Í upp­bygg­ingu og stefnu­mót­un er hug­að er að öll­um þeim hag­að­il­um sem koma að rekstri skipu­lags­heilda á einn eða ann­að hátt. Sjálf­bærni og sam­fé­lags­ábyrgð eru inn­leidd í kjarn­a­starf­semi rekstr­arein­ing­ar. Samfélagsleg ábyrgð fellur undir sjálfbærni. 


Sjálfbærnihugsun er þannig einnig afl­gjafi og upp­spretta nýrra við­skipta­tæki­færa sem veit­ir fyr­ir­tækj­um og stofn­un­um inn­blást­ur og kraft til að bæta ár­ang­ur sinn og vera sam­keppn­is­hæf­ari á inn­lend­um og er­lend­um mörk­uð­um.



Tök­um

ábyrgð

Í sinni ein­föld­ustu mynd felst sjálf­bærni í því að fyr­ir­tæki, stofn­an­ir og hverskyns skipu­lags­heild­ir axli ábyrgð og hafi upp­byggi­leg áhrif á um­hverf­ið, stjórn­ar­hætti og sam­fé­lag­ið. Í upp­bygg­ingu og stefnu­mót­un er hug­að er að öll­um þeim hag­að­il­um sem koma að rekstri skipu­lags­heilda á einn eða ann­að hátt. Sjálf­bærni og sam­fé­lags­ábyrgð eru inn­leidd í kjarn­a­starf­semi rekstr­arein­ing­ar.


Sam­fé­lags­lega ábyrg hugs­un er þannig einnig afl­gjafi og upp­spretta nýrra við­skipta­tæki­færa sem veit­ir fyr­ir­tækj­um og stofn­un­um inn­blást­ur og kraft til að bæta ár­ang­ur sinn og vera sam­keppn­is­hæf­ari á inn­lend­um og er­lend­um mörk­uð­um.



Hvað er sjálfbærni?

   Sjálfbær þróun er þróun sem mætir þörfum nútímans án þess að skerða           möguleika komandi kynslóða á að mæta þörfum sínum.

- Gro Harlem Brundtland

   Sjálfbær þróun er þróun sem mætir þörfum               nútímans án þess að skerða möguleika komandi       kynslóða á að mæta þörfum sínum.


Slík þróun snýst um að huga að efnahagslegum verðmætum um leið og gæðum náttúrunnar er viðhaldið eða þau endurbyggð og mannréttindi efld fyrir alla jarðarbúa til langs tíma. Markmið sjálfbærrar þróunar er að koma á sjálfbærni í samfélaginu í heild og á jörðinni.



Heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna gegna þá því hlutverki að draga saman þessar áherslur og eru í raun framkvæmdaráætlun í þágu sjálfbærrar þróunar mannkyns


Sustainable development has been defined as development that meets the needs of the present without compromising the ability of future generations to meet their own needs.


Sameinuðu þjóðirnar – skilgreining á sjálfbærri þróun



Markmiðið nú er að sjálfbærni og samfélagsábyrgð verði að DNA fyrirtækja    og stofnanna. Að allt sem fyrirtæki gera sé gert á þeim forsendum að bera ábyrgð á áhrifum sem þau hafa á fólk og náttúru.


Hrund Gunnsteinsdóttir, Fréttablaðið                    28.02.20202

Leiðarvísir Festu

U

UMHVERFIÐ

F

FÉLAGSLEGIR ÞÆTTIR

S

Stjórn­ar­hættir

U

UMHVERFIÐ

F

FÉLAGSLEGIR ÞÆTTIR

S

StjórnArhættir

  • Reglugerðir ESB um ábyrgar fjárfestingar og sjálfbæran rekstur

    Ýmsar reglugerðir og leiðbeiningar frá Evrópusambandinu byggast á aðgerðum um sjálfbæran vöxt. Þær sem hafa ekki verið innleiddar á Íslandi munu koma til með að gera það á næstu misserum og árum.


    Þetta eru:

    A. EU Taxonomy – Reglugerð um flokkunarkerfi fyrir sjálfbæran rekstur fyrirtækja 

    B. SFDR – Reglugerð um upplýsingagjöf tengda sjálfbærni á sviði fjármálaþjónustu 

    C. CSRD – Reglur um form og efni sjálfbærniupplýsinga fyrirtækja og fjárfesta

     D. EUGBS – Rammi fyrir útgáfu grænna skuldabréfa 

    E. EU Climate Benchmarks Regulation – Reglugerð um sjálfbær fjárhagsleg viðmið

     F. UCITS, MiFID, AIFMD – breytingar á þremur tilskipunum um samþættingu sjálfbærnisjónarmiða við fjárfestingaráðgjöf og rekstur sjóða 


    Í vegvísi sem Festa gaf út árið 2023 má nálgast ítarlegri upplýsinga um þessar reglugerðir. 


  • Hagaðildar

    Þegar rekstrareiningar innleiða sjálfbærni stefnu eru þær að færa sig frá því að huga eingöngu að velferð hluthafa sinna (e.shareholder) yfir í að huga að heildar velferð allra hagaðila (e.stakeholder) rekstursins. Þarna færum við okkur frá kenningu Milton Friedman frá árinu 1970, en þar leggur hann til að stjórnendur beri eingöngu ábyrgð á því að hluthafar fyrirtækisins fái fjárhagslegan arð af fjárfestingu sinni, yfir í kenningu Edward Freeman frá 1984. Freeman leggur upp með að stjórnendur beri ábyrgð á að huga að öllum þeim hópum sem starfsemi rekstrareiningar hafa áhrif á á einn eða annan hátt og að starfseminn eigi að skila þeim öllum, eða sem allra flestum, auknu virði.



    Þetta er það sem hefur á síðustu árum verið kallað uppbygging hagaðila-hagkerfis (e. stakeholder economy/capitalism). Í þessum ferli er mikilvægt að rekstrareiningar vandi til við þá vinnu að skilgreina sína ytri og innri hagaðila. Hafa ber í huga að náttúran er einn af aðal hagaðilum alls reksturs.



    Dæmi um innri hagaðila fyrirtækja: starfsmenn og stjórnendur, eigendur og yfirstjórn.


    Dæmi um ytri hagaðili fyrirtækja: náttúran, viðskiptavinir, nær samfélagið og samfélagið sem heild, birgjar, yfirvöld, frjáls félagasamtök (sem standa vörð um ákveðna hagsmuni) og samkeppnisaðilar

  • Hringrásarhagkerfið

    Hringrásarhagkerfið, sem hægt er að kynna sér í Leiðarvísi Festu, er eitt af þeim lykilverkfærum sem blasa við okkur í uppbyggingu sjálfbærs heims. Við varðveitum auðlindir, lágmörkum sóun og stuðlum að félagslegu sanngirni með því að færa okkur frá viðskiptamódelum sem byggja á línulegum framleiðsluferlum yfir í að hanna og framleiða út frá hringrása.


    Festa er einn af stjórnendum samstarfsvettvangsins Nordic Circular Hotspot.

  • Ný sjálfbær viðskiptamódel

    Áherslur sjálfbærni kalla á uppbyggingu nýrra viðskiptamódela þar sem hugað er að því að kjarnastarfsemi rekstrareiningar leggi sitt fram til að byggja upp sjálfbæran heim. Færum okkur frá því að innleiða sjálfbærni sem hliðarverkefni í gömul viðskiptamódel og byggjum upp ný módel þar sem allur rekstur og kjarnastarfsemi hugar að sjálfbærni og UFS áherslum. Þannig verður sjálfbærni að sjálfu DNA erfðaefni fyrirtækisins og reksturinn fær fjölþættan tilgang og sjálfbærni leiðarljós í allri virðissköpun.



  • UFS (e. ESG)

    Umhverfisþættir, samfélagslegir þættir og góðir stjórnarhættir mynda UFS (á  ensku ESG). UFS er notað í samhengi við sjálfbærar fjárfestingar, sem eiga að stuðla að jákvæðum áhrifum á þessa þrjá þætti. Fjárfestar nota þannig þessi viðmið til að meta ábyrgar fjárfestingar. 


    Kauphallir víða um heim þrýsta nú á fyrirtæki til að taka upp UFS mælikvarða í allri upplýsingagjöf, þar á með er Nasdaq Iceland sem hefur gefið út íslenska þýðingu UFS mælikvarða og kom Festa að þeirri útgáfu.

Verkefni Festu

Verkefni Festu eru flokkuð eftir þremur stoðum sjálfbærni: fólk, jörð og hagsæld. Smelltu til að skoða nánar.

Sustainable development has been defined as        development that meets the needs of the                present without compromising the ability of            future generations to meet their own needs.


Sameinuðu þjóðirnar – skilgreining á sjálfbærri        þróun

A circular economy is a systemic approach to            economic development designed to benefit              businesses, society, and the environment. In              contrast to the ‘take-make-waste’ linear model, a    circular economy is regenerative by design and        aims to gradually decouple growth from the              consumption of finite resources


Ellen MacArthur Foundation.n

Markmiðið nú er að sjálfbærni og                              samfélagsábyrgð verði að DNA fyrirtækja og            stofnanna. Að allt sem fyrirtæki gera sé gert á          þeim forsendum að bera ábyrgð á áhrifum sem        þau hafa á fólk og náttúru.


Hrund Gunnsteinsdóttir, Fréttablaðið                        28.02.20202

Sjálfbærni- og samfélagsskýrslur


Mikilvægt er að íslensk fyrirtæki séu með sterka sýn og ásetning þegar kemur að sjálfbærni. Upplýsingagjöf um sjálfbærni fyrirtækja er því mjög mikilvæg. Fjárfestar, neytendur og reglugerðir gera sífellt meiri kröfu um sjálfbærni og samfélagsábyrgð og því verða viðurkenndar, alþjóðlegar aðferðir og mælikvarðar við að upplýsa um markmið og sýn fyrirtækja og annarra skipulagsheilda sífellt mikilvægari. Gæðin skipta þar öllu máli og gögnin þurfa að vera samanburðarhæf.


Á hverju ári veitir Festa, Viðskiptaráð og Stjórnvísi verðlaun við hátíðlega athöfn fyrir Sjálfbærniskýrslu ársins. Kallað er eftir tilnefningum sem þriggja manna dómnefnd fjallar um.


Sjálfbærniskýrsla ársins (afhendingarár)


  • 2018 – Landsbankinn
  • 2019 – Isavia
  • 2020 – Krónan
  • 2021 – BYKO & Landsvirkjun
  • 2022 – Lífeyrissjóður verslunarmanna og PLAY
  • 2023 – Marel



Hér til hægri á síðunni er hægt að nálgast þær skýrslur sem tilnefndar hafa verið.


Betri fjárfestingarkostur
Páll Harðarsson, fyrrverandi forstjóri Nasdaq Iceland, hefur sagt að samfélagsleg ábyrgð, mælingar og samfélagsskýrslur geta skipt sköpum fyrir aðgengi að fjármagni. Hann hefur ennfremur sagt að fyrirtæki sem iðka samfélagsábyrgð og sjálfbærni eru ,,betri fjárfestingarkostur til lengri tíma og að slíkar fjárfestingar fela í sér minni áhættu.”


Skilvirkur fjármálamarkaður er öflugt hreyfiafl


Rey

nsla 

undangenginna ára sýnir að fyrirtæki sem setja sjálfbærni á oddinn njóta meiri velgengni en önnur fyrirtæki og fjárfesting í slíkum fyrirtækjum gefur heldur meira af sér. Hver rannsóknin á fætur annarri sýnir þessar niðurstöður. Fylgni er á milli sjálfbærni og rekstrarafkomu. Það skal því engan undra að fjárfestar séu farnir að veita þessu sambandi athygli. Þessi þróun er hughreystandi af því að skilvirkur fjármálamarkaður er eitt öflugasta hreyfiafl breytinga í samfélaginu.


Í Leiðarvísi Festu má nálgast upplýsingar um fjölda tækja og tóla sem nýta má við gerð sjálfbærni og samfélagsskýrslna.


Rafhlaðan rafrænt varðveislusafn Landsbókasafns Íslands tekur skýrslur til vörslu og má þannig auka að þeim aðgengi og sögulegt gildi – skil fara fram hér. Ársskýrslur fyrirtækja falla undir lög um skylduskil sem útgefið efni sem ætlað er til dreifingar – nánari upplýsingar má nálgast hér..


Ráðgjafar

Hér má nálgast lista yfir ráðgjafa sem aðstoða fyrirtæki og aðrar rekstrareiningar að innleiða sjálfbærni í stefnumótun, fjármögnun og aðgerðir.

Share by: